2010 Foto van Jacob (Jaap) KUILWIJK [3468] de echtgenoot van Elisabeth van DOORN [3486].

Haarlemmermeer 1930 t/m 2000

Ver voor de grote Oorlog woonde er een jongetje in de Haarlemmermeer. Zijn vader werkte bij een van de grote boeren als vaste daggelder.

(door Jaap Kuilwijk, 16 april 2007, 10:24, Trouw)

Natuurlijk waren die boeren gereformeerd net als de vader en moeder van dat jongetje. Je gaat toch niet werken bij een boer die Hervormd is? Je koopt bij de gereformeerde kruidenier en op zondag ga je naar de gereformeerde kerk en je laat je kinderen daar dopen. Twee keer per zondag gaat de hele familie lopen naar de kerk in het dorp. 3 km heen en 3 km terug. Fietsen op zondag mag niet van onze God. Het leven was simpel voor dat jongetje. School kerk en vaststaande principes, normen en waarden en "soevereiniteit in eigen kring". De eigen kring was de wereld voor dat jongetje, hij wist niet wat hij niet wist en miste dus ook niets.

Dat jongetje was ik.

Maar toen? Toen kwam de grote oorlog! De meester op school vertelde van een land dat geen koningin had maar de mensen hadden zelf een president gekozen en hun Keizer weggejaagd naar ons land, die president wilde ons land nu veroveren.

We konden zelf zien dat dat niet zo gemakkelijk zou gaan met al die soldaten van ons achter kanonnen en zoeklichten rondom ons vliegveld schiphol. Naast ons huis stond ook zo'n stelling met soldaten en wapens om op vijandelijke vliegtuigen te schieten. Wij mijn broer en ik gingen vaak kijken als de soldaten aan het oefenen waren dat deden ze soms ook s' nachts, dan waren er ook zoeklichten die ergens anders stonden en met bundels licht zochten naar vijandelijke vliegtuigen.

Niemand geloofde dat er oorlog zou komen, mijn vader niet, wij dus ook niet. Maar...de oorlog kwam wel! Midden in de nacht met veel vliegtuigen. Wij gingen ons bed uit om te kijken. De soldaten schoten op de vliegtuigen als ze in de zoeklichten te zien waren. Ga maar slapen zei mijn vader, ik zal ze morgenochtend wel zeggen dat ze maar overdag moeten oefenen. De oorlog was de volgende dag voor ons over, we zagen wel vliegtuigen, maar die waren te ver weg om op te schieten zeiden de soldaten. Een week later gingen de soldaten weg: de oorlog is voorbij zeiden ze, we hebben verloren. Wij gingen gewoon weer naar school op de fiets en op zondag twee keer naar de kerk. Er veranderde eigenlijk niet zoveel, de eerste jaren na de oorlog.

Ik ging naar Amsterdam naar de Mulo. Daar heb ik haar ontmoet, mijn eerste geliefde! We schreven briefjes aan elkaar, stiekem afgeven in het fietsenhok, ik kreeg een kusje op mijn wang van haar als beloning, dat voelde je door je hele lichaam. We schreven over discussies die we hadden op de gereformeerde jongelingsvereniging. Over Prof Schilder die bezwaar maakte tegen een besluit van de Synode ,het hoogste rechtsorgaan binnen de kerk. Over art 31 van de kerkorde. Zij was het eens met Schilder hadden ze besproken op de meisjesvereniging, ze was nogal recalcitrant. Ik was dus "Synodaal" zij "Bezwaard" zoals we dat noemden in die tijd. Het werd een enorme kerkscheuring toen de oorlog al een paar jaar duurde. Wij lazen "Prediker" bij een kaarsje op haar kamer: Verheug U, Uw hart zij vrolijk in uw jongelingsjaren. Ja volg de lust van Uw hart en wat Uw ogen aanschouwen, want de jeugd en de beste jaren zijn al te snel voorbij. In ons leven kon ook iedere dag de laatste zijn, dus we deden wat het Bijbelboek "Prediker" ons aanraadde! Ik heb mijn leven lang van "Prediker" gehouden!

Bij de bruggen over de ringvaart waar je de Haarlemmermeer binnen komt stonden militaire posten die alles controleerden. Aardige mensen waren dat die Duitse soldaten, je kreeg wel eens een sigaret en als zij erbij was kreeg ze een paar bonbons en als ze heel lief deed nog wel een paar. Ze kon heel lief doen! Bij de soldaten die Schiphol bewaakten moest ik wel eens bestellingen afgeven voor de kruidenier waar ik werkte op zaterdagen en 's avonds, ze betaalde contant tot grote vreugde van de kruidenier die gewend was dat hij altijd pas aan het eind van het jaar betaald kreeg van de boeren als de oogst binnen was. Hij leverde graag aan de Duitse(Oostenrijkse) soldaten.

De oorlog kwam heel dichtbij toen er Engelse vliegtuigen kwamen in golven van 4x4xl6=256 die een bommentapijt legden over Schiphol op 13 December 1944. Ik was boodschappen aan het rondbrengen bij de diverse Duitse posten langs Schiphol. Alle soldaten en officieren gingen aan het rennen, de auto's lieten ze staan daar word toch op geschoten door de Spitfires die als bescherming meegekomen waren wisten de soldaten uit ervaring. Ik was met de bakfiets, ze renden met mij mee richting kruisweg, onder de bommenregen vandaan, wegwezen!

Stans(Constance) mijn vriendin ging ook wel mee als ik mededelingen ging rondbrengen bij leden van een gewapende verzetsgroep. Onze meester had de leiding daarover. Ik mocht niet meedoen, 16 jaar was te jong, maar van huis tot huis een boodschap rondbrengen door een kruideniersknechtje dat was heel onopvallend, dacht de meester. Het ging altijd over voorbereiding van een gewapende overval :zo en zo laat daar zijn ,dat mocht je niet opschrijven, of over een wapendropping in Leimuiden. We brachten ook illegale krantjes rond «radioberichten van de Engelse zenders en radio oranje. Een keer werden we aangehouden ,de soldaat vond bij mij niets, maar Stans had illegale blaadjes wist ik. Vrolijk lachte ze naar de soldaat die haar wilde fouilleren. Jas open met de armen wijd stond ze voor hem. hij heeft haar uitvoerig "gefouilleerd" maar vond niets, zeker afgeleid door andere gedachten. De blaadjes zaten niet tussen haar borsten en niet tussen haar benen maar gewoon in de buitenzak van haar jas.

We discuteerde veel over "Blut und Boden" theorie, over nazisme en racisme. Ook over ons Indië dat bevrijd moest worden van de Japanse bezetter daar wilden we zeker aan meewerken. Stans kwam in de hongerwinter '44 regelmatig naar de Haarlemmermeer niet alleen als koerierster maar ook om gewoon even "bij te eten" bij ons thuis, zoals ze dat noemde. Lachend zei ze "je mag me wel "fouilleren" als we naar mijn kamer gingen om radio Oranje te beluisteren. Haar borsten waren slap geworden en je voelde haar ribben door haar jurk heen, gemaakt van een parachute die ze had overgehouden bij een wapendropping, haar mooie billen waren verdwenen.

Het einde van de grote oorlog ging niet ongemerkt aan mij voorbij. Onze verzetsgroep had als taak om de door de Duitsers aangebrachte springladingen in de dijken onschadelijk te maken zodat de polder niet onder water zou lopen. Dat hadden ze gedaan om 4 uur 's middags.

Ik kreeg opdracht om naar de Leimuiderdijk te gaan, waar de groep was, met de boodschap: "wegwezen, de SS komt eraan". Te laat! ze waren er al. 3 jongens zijn doodgeschoten. Er staat nu een monument.

Ik ben naar Indië gegaan, 3jaar later kwam ik terug. Verloren gegane rijkseigendommen moet je natuurlijk vergoeden, oorlog of geen oorlog, er bleef honderd gulden over en de kleren die je aanhad. Succes gewenst in het vaderland!. Mission impossible mislukt. Veel vrienden verloren, we zien de overlevenden na 60 jaar op de reünies.

En Stans? We hebben elkaar lang niet gezien tot we elkaar tegen kwamen inApri!2000 op het Rokin in Amsterdam ,het was of de tijd had stilgestaan, zo vertrouwd was alles, je lachje ernst, je verdriet om het verlies van je partner en je medeleven met mij om mijn verlies van mijn partner na 50 jaar huwelijk. Er is veel gebeurd met ons zeiden we tegen elkaar op dat terras in Amsterdam in het lente zonnetje. Toen de ober ons 2 glazen bordeaux had gebracht hebben we een toast uitgebracht op ons weerzien en op onze kinderen en kleinkinderen, en op ons leven.

Ik zat maar naar je te kijken: wat ben je nog mooi in je enthousiasme, en je verontwaardiging over het onrecht in onze wereld en je plezier in ons weerzien na zo veel jaar. Ze was ook naar Indië gegaan als vrouwelijke vrijwilliger (MILVA).en gezond teruggekomen, twee vriendinnen niet.

Lang hebben we gepraat over onze wereld van vroeger en onze wereld van nu. Toen wisten we dat onze God alles regelde voor ons, nu zijn we daar niet zo zeker meer van. Zou het ook kunnen zijn dat onze christelijke wereld van vroeger een "symbolische wereld" was? Transcendentie onder woorden brengen?

Nu zijn we aan het "Schiften": wat doet er toe en wat doet er niet toe? Zowel in denkbeelden als in goederen. Wordt de wereld niet bij elkaar gehouden door ons antwoord op de vraag: 'waar is Abel Uw broeder' ? We hebben afscheid genomen zoals vroeger. Stans trilde toen ik haar omhelsde en ik ?,ik zou haar willen vasthouden in een eeuwigdurende omhelzing, geestelijk verstrengeld, maar toch vrij willen blijven als twee onafhankelijke personen, met een verleden. Zo denkt zij ook!

We weten zeker dat wat ertoe heeft gedaan in ons leven is wat we hebben gedaan voor anderen. Was het genoeg? Dat zullen we nooit weten. We blijven nu in contact met elkaar, aan het begin van het einde van ons leven.

07-04-2012 Grafsteen van acob KUILWIJK [3468] en zijn echtgenote Elisabeth van DOORN [3486]. Deze steen staat op de Begraafplaats aan de Kerkhoflaan 3 te Zelhem